O Muzeum
Muzeum Karmelitańskie zostało otwarte 20 listopada 2014 roku i mieści się w nowym budynku Domu Pielgrzyma przy zabytkowym klasztorze karmelitów bosych w Czernej, ufundowanym w 1631 roku przez Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową. Muzeum zajmujące powierzchnię ok. 350m kw. położone jest w urokliwej okolicy bukowych lasów i przenosi nas w czasy, gdy karmelitański klasztor był pustelnią, zamieszkiwaną przez eremitów. Wystawa opowiada o pięknie i prostocie duchowości karmelitańskiej. O wyborze drogi życiowej opartej na ascezie i kontemplacji, o radości czerpanej z przebywania z Bogiem, o pokoju wewnętrznym płynącym z prymatu modlitwy, o sile służby i ofiary.
Osią narracji są burzliwe dzieje klasztoru w Czernej – od jego eremickich początków, aż po dzień dzisiejszy. Znajdą się w nim m.in. unikatowe eksponaty po św. Rafale Kalinowskim, powstańcu i Sybiraku, ciekawe przedmioty codziennego użytku należące do dawnych mieszkańców eremu oraz nie pokazywana nigdy wcześniej korespondencja Jana Pawła II z o. Leonardem Kowalówką, przyjacielem i spowiednikiem Karola Wojtyły z czasów krakowskich.
Nowe muzeum nie jest klasycznym zbiorem kolekcji eksponatów. Zaprojektowane zostało przez Barbarę i Jarosława Kłaputów – autorów najlepszych realizacji muzealnych ostatnich lat – jako muzeum narracyjne, opowiada historię i odwołuje się do uczuć. Porusza obrazem i dźwiękiem, zmusza do myślenia, angażuje. Światło, kolor, rozmaitość materiałów i technik plastycznych budują klimat wystawy.
Ufamy, że stanie się ono ważnym miejscem na turystycznej mapie Małopolski. Koniecznie trzeba je zobaczyć!
Ekspozycja
Merytorycznemu podziałowi ekspozycji na „serce’’ i otaczający go background historyczny
podporządkowana jest struktura architektoniczna muzeum.
W centralnej części muzeum, w „sercu”, zaprojektowana została wyizolowana przestrzeń ekspozycyjna, mająca symbolizować karmelitańskie „wyjście na pustynię”. Na jej zewnętrznej powierzchni zapisana została odręcznie w języku polskim i łacińskim pierwotna reguła karmelitańska, nadana przez św. Alberta, Patriarchę Jerozolimy. Wewnątrz obiektu znajdują się symboliczne cztery pustelnie: aranżowane plastycznie strefy tematyczne poświęcone duchowości karmelitańskiej, stwarzające zwiedzającym poczucie odosobnienia, kameralności i obcowania sam na sam z karmelitańskim ideałem. Wejście do symbolicznej pustelni – rozpoczyna plastyczny panel przedstawiający opis herbu karmelitów – syntezę karmelitańskiej duchowości.
Tak jak klasztor otoczony jest zewsząd ogrodem, tak „serce” muzeum – symboliczne cztery eremy – otacza przestrzeń poświęcona dziejom czerneńskiego klasztoru. Wchodzimy do ekspozycji poprzez salę aranżowaną na kształt klasztornej biblioteki, gdzie umieszczone zostały najstarsze eksponaty: ręcznie przepisywane modlitewniki i przedmioty ofiarowane klasztorowi przez fundatorkę. W monitorach przejrzeć można dokumenty związane z powstawaniem klasztoru i przywilejami nadawanymi klasztorowi przez królów m.in. Jana Kazimierza i Stanisława Augusta oraz poczytać fragmenty klasztornych kronik.
Na wielkich drewnianych stołach zaprezentowano przedmioty codziennego użytku należące do dawnych mieszkańców wspólnoty: małe lampki oliwne, zakonne dzwonki, kołatki, klauzurki, nożyczki brata zakrystianina, przybory pisarskie skryby zakonnego, konopne trepki, karmelitańskie dyscypliny, tabliczki do tzw. kolacji duchownych, matryce do wybijania medalików, kasy klasztorne i wiele innych.
Na szczególną uwagę zasługują eksponaty związane ze św. Rafałem Kalinowskim, dawnym przeorem klasztoru, którego prochy spoczywają na tutejszym cmentarzu: używany przez niego Mszał, kapa, ornat, stuła, pamiątki z zesłania na Syberię, krzyż profesyjny Świętego i jego pas pokutny.
W ostatnim pomieszczeniu ekspozycji wyświetlany jest film poświęcony zwykłym codziennym czynnościom mieszkańców klasztoru. Na jednej ze ścian twórcy ekspozycji przypominają o niektórych wybitnych mieszkańcach klasztoru w Czernej, m.in. o męczennikach okupacji niemieckiej bł. o. Alfonsie Marii Mazurku oraz br. Franciszku Powiertowskim. Fragment muzeum poświęcony został także Janowi Pawłowi II i jego związkom z Karmelem. Zwiedzających z pewnością zainteresuje korespondencja Karola Wojtyły z jego spowiednikiem z lat młodości karmelitą bosym o. Leonardem Kowalówką.
Realizacja
Muzeum Karmelitańskie zostało zaprojektowane i wykonane przez Pracownię Kłaput Project, która istnieje od 1997 r. Jej sztandarowy projekt to Muzeum Powstania Warszawskiego – najpopularniejsze muzeum w Polsce, którego sukces stworzył podstawy do nowego stylu w muzealnictwie. Koncepcja muzeum, które żyje, przemawia obrazem, dźwiękiem, oddziałuje na emocje – wówczas odważna i nowatorska, dziś stała się niemal obowiązującym wyznacznikiem dla nowo powstających ekspozycji.
W pracowni Kłaput Project powstały także projekty m.in. bijącego rekordy popularności Domu Rodzinnego Jana Pawła II w Wadowicach, otwartego w lipcu 2014r. Spichlerza Polskiego Rocka w Jarocinie, Muzeum Ordynariatu Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Sportu w Warszawie, Muzeum Azji i Pacyfiku, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Stefana Wyszyńskiego czy Centrum Informacyjnego na Monte Cassino.
Kłaput Project jest autorem wielu wystaw organizowanych w kraju (m.in. pierwszej, historycznej wystawy Muzeum Historii Polski pt. „Odważmy się być wolnymi” czy znakomitej wystawy „Wokół maltańskiego krzyża” na Zamku Królewskim) i za granicą: w Mauthausen/Gusen, w Rzymie, Paryżu, Petersburgu etc. Znakomite recenzje zebrała wystawa autorstwa Pracowni z okazji beatyfikacji Jana Pawła II, którą na Watykanie obejrzało 1,5 mln widzów.
Wizyty szkół
Muzeum Karmelitańskie opowiada o burzliwych losach XVII-wiecznego eremu w Czernej – oazy życia duchowego nękanej przez nieustanne najazdy wojsk szwedzkich, moskiewskich, saskich. Opowiada również o kryzysie klasztoru w czasie zaborów i jego odnowie dokonanej przez o. Rafała Kalinowskiego – uczestnika powstania styczniowego, Sybiraka i wychowawcę księcia Augusta Czartoryskiego. Wspomina męczeństwo ofiar II wojny światowej – bł. o. Alfonsa Marię Mazurka i sługę Bożego br. Franciszka Powiertowskiego. Wszystko to sprawia, że Muzeum Karmelitańskie stanowi dla zwiedzających nie tylko porywającą opowieść, ale i znakomitą lekcję historii, patriotyzmu i wiedzy o kulturze.
Oferta lekcji muzealno-warsztatowych dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych jest w przygotowaniu.
Serdecznie zapraszamy już teraz do zwiedzenia wystawy!
Kontakt
MUZEUM KARMELITAŃSKIE W CZERNEJ k/Krakowa
Czerna 79; 32 – 065 Krzeszowice
GODZINY OTWARCIA:
od 9:00 do 17:00 przez cały tydzień
Informacje, rezerwacja wizyt grupowych oraz rezerwacja przewodnika:
tel. 505 898 580; e-mail: muzeum@dompielgrzyma.net
Wstęp wolny!
